Poród przedwczesny

Poród przedwczesny

Poród przedwczesny nadal jest największym wyzwaniem położnictwa, gdyż mimo postępów medycyny nie ma wystarczająco skutecznych metod jego rozpoznawania, leczenia i zapobiegania. Dzieci urodzone przedwcześnie częściej umierają, chorują, są częściej hospitalizowane, osiągają gorsze wyniki edukacyjne, narażone są na zaburzenia neurologiczne, przewlekłe choroby płuc, ślepotę i głuchotę, a ryzyko wystąpienia tych niekorzystnych zdarzeń zwiększa się wraz z obniżaniem się wieku ciążowego w chwili porodu.

Co to jest poród przedwczesny?

Za poród przedwczesny uważa się urodzenie dziecka przed 37 tygodniem ciąży. Ciąża trwa przeciętnie około 37-42 tygodni. Jeżeli dziecko rodzi się przed 37 tygodniem ciąży, uważa się to za przedwczesne rozwiązanie. Dziecko urodzone przed 28 tygodniem ciąży uważane jest za skrajnie przedwczesne.

Nasilenie problemu porodów przedwczesnych	Tydzień ciąży
Poród przedwczesny późny	od 34. do 36. tygodnia
Poród umiarkowanie przedwczesny	od.32. do 33 tygodnia
Poród bardzo przedwczesny	od 28. do 31. tygodnia
Poród skrajnie przedwczesny	poniżej  28 tygodnia

75% wcześniaków przychodzi na świat po 32 . tygodniu ciąży, jednak najpoważniejsze problemy występują u dzieci urodzonych wyjątkowo przedwcześnie. Około 54% ciąż bliźniaczych kończy się porodem przed 37 tyg. 95,9% ciąż trojaczych poród odbywa się w 33-34 tyg. Poród przedwczesny w ciążach dwukosmówkowych związany jest przede wszystkim ze skracaniem i rozwieraniem szyjki macicy; z reguły w wyniku przedwczesnej czynności skurczowej. W ciążach jednokosmówkowych poród przedwczesny występuje
częściej aniżeli w dwukosmówkowych. Wynika to z faktu, iż oprócz przedwczesnej czynności skurczowej, część kobiet kończy ciążę w wyniku powikłań charakterystycznych dla ciąż jednokosmówkowych

Do przyczyn porodu przedwczesnego zalicza się:

• Wiek matki – mniej niż 18 lat i więcej niż 40.
• Nadmierne obciążenie pracą zawodową.
• Trudna sytuacja rodzinna a co za tym idzie, silny stres.
• Używki – alkohol, narkotyki, nikotyna, leki.
• Brak lub niedostateczna opieka przedporodowa.
• Choroby matki – zakażenia dróg rodnych, zakażenia o charakterze wstępującym lub uogólnionym, wady macicy, mięśniaki macicy, astma, wady serca, cukrzyca.
• Ciąża wielopłodowa.
• Stan przedrzucawkowy.
• Łożysko przodujące.
• Wady płodu.
• Wcześniejsze porody przedwczesne w wywiadzie.
• Poronienia.
• Aborcje.
• Szybko następujące po sobie ciąże.
• Niewydolność cieśniowo-szyjkowa

Niewydolność cieśniowo-szyjkowa zgodnie z definicją to niezdolność szyjki macicy do utrzymania ciąży do terminu porodu. Wbrew pozorom problem ten nie jest tak rzadki jak mogłoby się wydawać.

Czym jest spowodowana niewydolność cieśniowo-szyjkowa?

Przyczyn niewydolności cieśniowo-szyjkowej upatruje się w trzech głównych grupach czynników: urazy szyjki macicy, czynniki wrodzone oraz czynniki hormonalno-biochemiczne.

W jaki sposób diagnozuje się niewydolność cieśniowo-szyjkową?

Niestety mimo znacznego postępu medycyny do tej pory nie udało się stworzyć idealnych testów lub kryteriów umożliwiających precyzyjne postawienie rozpoznania niewydolności cieśniowo-szyjkowej. Na dzień dzisiejszy podstawowym kryterium jest stwierdzenie zgładzenia i skracania się szyjki macicy z jednoczesnym rozwieraniem się kanału szyjki. Należy jednak dodać, iż nie stwierdza się towarzyszących wykładników przedwczesnej czynności skurczowej. W ciążach pojedynczych wysokie ryzyko porodu występuje gdy szyjka jest krótsza niż 15 milimetrów, a zaczynamy się nią martwić gdy jest krótsza niż 25 milimetrów. W ciążach bliźniaczych gdy szyjka jest krótsza niż 25 milimetrów

Lekarz zaleci :

• oszczędzający tryb życia, 
• zwolnienie z pracy, 
• rezygnacja z długich spacerów, 
• rezygnacja z dźwigania 

Pacjentkom z grupy zwiększonego ryzyka zaleca się przede wszystkim częste kontrole ginekologiczne podczas ciąży. Ważne, aby w miarę możliwości badanie wykonywał zawsze ten sam lekarz, ponieważ jest w stanie dokładniej porównać zmiany jakie zaszły od ostatniej wizyty. Pacjentka powinna zwracać uwagę m.in. na zwiększoną ilość wydzieliny pochwowej, na plamienia czy uczucie wzmożonego ciśnienia w podbrzuszu. Bardzo duże znaczenie ma doświadczenie lekarza prowadzącego, ponieważ możliwe są sytuacje rozwierania się kanału szyjki macicy w drugim trymestrze, jednak pozostające bez wpływu na przebieg porodu.

W ocenie stanu szyjki macicy stosuje się przede wszystkim metodę ultrasonograficzną, szczególnie wykonywaną techniką z użyciem sondy dopochwowej. Umożliwia ona ocenę długości kanału szyjki macicy, ujścia wewnętrznego szyjki, a także wpuklania się błon płodowych. Badanie to ma również duże znaczenie w ocenie długości szyjki macicy przed i po zakładaniu na nią szwu.

Jakie są możliwości leczenia niewydolności cieśniowo-szyjkowej?

Jedną z metod leczenia niewydolności cieśniowo-szyjkowej jest założenie na szyjkę macicy tzw. szwu szyjkowego, w taki sposób by objął skracającą się jej część pochwową. Istnieje również postępowanie zachowawcze polegające na podawaniu ciężarnej leków tokolitycznych oraz pessar.

Do profilaktycznego założenia szwu okrężnego kwalifikowane są przede wszystkim ciężarne obciążone wywiadem niewydolności cieśniowo-szyjkowej. Do wskazań terapeutycznych należy natomiast przede wszystkim rozwieranie oraz wygładzenie szyjki macicy, do którego doszło poniżej 28 tygodnia ciąży, a także uwidocznienie w badaniu USG cech wpuklania się błon płodowych do ujścia wewnętrznego.

Uważa się, iż najlepszym terminem do założenia szwu jest początek drugiego trymestru ciąży, jednak dopuszczalny jest również zabieg w późniejszym terminie.

Krótko po zabiegu operacyjnym zaleca się podawanie ciężarnej leków tokolitycznych i oczywiście maksymalne ograniczenie aktywności fizycznej. Po wykonaniu operacji konieczne są częste badania ginekologiczne i ultrasonograficzne. Szew utrzymuje się zwykle do końca 37 tygodnia ciąży. Niekiedy, w przypadku wystąpienia niemożliwej do zatrzymania regularnej czynności skurczowej lub zakażenia wewnątrzowodniowego należy wcześniej usunąć szew.

Pessar

Wiadomo, że zakłada się go w przypadku ciąży zagrożonej przedwczesnym porodem, czy jest jednak bezpieczny? Czy na pewno działa? Czy można z nim normalnie funkcjonować, czy koniecznie trzeba leżeć? I czy na pewno nie ma innych, lepszych rozwiązań?

Co to jest pessar?

Pessar, a właściwie pessarium, to mały krążek w kształcie pierścienia, który lekarz umieszcza w pochwie lub odbycie pacjentki aby zapobiec różnego rodzaju dolegliwościom. Pessary zakładane są między innymi przy leczeniu wypadania macicy, nietrzymania moczu, zespołu bólowego miednicy mniejszej oraz niewydolności ciśnieniowo-szyjkowej u kobiet ciężarnych. Wykonane są zazwyczaj z silikonu medycznego i umieszczane na stałe lub tymczasowo w ciele pacjentki.

Ciekawostką jest, że pessary to w medycynie żadna nowość. Lekarze stosują je od dawna, jednak dzisiejsze pessary bardzo różnią się od swoich poprzedników. Niegdyś wykonywano je z porcelany, ebonitu, a nawet szkła, a pacjentki miewały z nimi mnóstwo kłopotów. Źle dopasowana wielkość i nieelastyczne materiały, z których je tworzono wywoływały u kobiet upławy, krwawienia i liczne infekcje. Pessary trzeba było codziennie wyjmować, co dla wielu ciężarnych było mocno problematyczne. Dopiero wynalezienie miękkiego, antyseptycznego silikonu medycznego otworzyło pessarom drogę do kariery. Obecnie stanowią one najbezpieczniejszą i najwygodniejszą formę zapobiegania przedwczesnym porodom spowodowanym skracaniem szyjki macicy.

Pessar kołnierzowy szyjki macicy

Prawidłowo założony pessar kołnierzowy

Skurcze macicy

W czasie ciąży możesz odczuwać różne rodzaje skurczów . Każdy z nich jest inny. Dzięki ich liczbie, sile oraz natężeniu jesteśmy w stanie rozróżnić rodzaje skurczów. Jedne są typowe dla końcówki ciąży, a inne występują jedynie w trakcie ciąży.

Skurcze Alvareza 

To pierwsze skurcze jakie mogą wystąpić w ciąży i są odczuwalne już od 20 tygodnia. Mają małe natężenie, jednak ich częstotliwość jest duża. Są dość krótkie, niebolesne i najczęściej niewyczuwalne przez nas czy lekarza. Nie wychwytuje ich również aparat podczas badania KTG.

Skurcze Braxtona Hicksa

Pojawiają się już na początku drugiego trymestru, ale wyczuwalne są dopiero po 20 tygodniu ciąży. Mają za zadanie wzmocnić mięśnie macicy przed porodem. Są silniejsze i znacznie dłuższe od Alvareza, ale zdecydowanie mniej regularne i rzadsze. Pojawiają się kilka razy na dobę, czasami seriami, a im bliżej porodu tym są częstsze i mocniejsze.

Skurcze przepowiadające

Jeśli to twoja pierwsza ciąża, skurcze przepowiadające mają za zadanie ułożenie główki twojego dziecka w odpowiednim miejscu. Pojawiają się kilka tygodni przed porodem. Są nieregularne, a im bliżej terminu porodu coraz bardziej intensywne i zdecydowanie silniejsze. Pojawia się za każdym razem co kilka lub kilkanaście minut, ale nie częściej niż co 5 minut i trwa około 15-30 sekund. Skurcze przepowiadające nie dają postępu porodu, ale mogą być dość uciążliwe. Ból pojawia się najczęściej w dole brzucha, albo w okolicy krzyża. Przypomina trochę bóle menstruacyjne. Czasem wydają się tak silne, że niektórym ciężarnym, może wydawać się, że zaczynają rodzić. 

Ważne!

W trakcie ciąży każdy nagły, intensywny ból brzucha powinien być skonsultowany w Izbie Przyjęć, podobnie jak każde krwawienie czy brak ruchów dziecka albo jego gwałtowne ruchy. Do szpitala należy też udać się po odpłynięciu wód płodowych, nawet jeśli nie ma czynności skurczowej.